Wijchense visie op zon en wind
De gemeente Wijchen wil graag samen met inwoners een visie op zonne- en windenergie maken. Want dat we duurzame energie moeten opwekken, is wel duidelijk. Binnen de regio Arnhem-Nijmegen is afgesproken dat de regio in 2030 gezamenlijk 1,62 TWh duurzame elektriciteit bijdraagt aan de nationale opgave van 35 TWh uit het Klimaatakkoord. Maar waar dat kan, is één van de vragen die we samen moeten zien te beantwoorden.
Onderzoek van de provincie Gelderland laat zien dat er verschillende plekken in onze gemeente zijn waar windmolens of zonnevelden kunnen komen. Wij willen deze plekken graag zelf beoordelen en zelf plekken kiezen. Hiermee voorkomen we dat initiatiefnemers die plekken voor ons kiezen. Ook leggen we vooraf vast aan welke spelregels initiatiefnemers die windmolens willen plaatsen of zonnepanelenvelden willen aanleggen, zich moeten houden.
Onderzoek om tot een visie te komen
Wij willen graag weten wat inwoners, bedrijven en andere betrokken organisaties belangrijk vinden bij de ontwikkeling van duurzame energie. Daarom organiseerden we in maart 2024 twee bijeenkomsten om met inwoners hierover in gesprek te gaan. Aan de digitale bijeenkomst namen 63 mensen deel, terwijl bij de bijeenkomst in Wijkcentrum De Zandloper in Bergharen op 27 maart jl. 115 geïnteresseerden aanwezig waren. Daarnaast vulden 306 mensen onze vragenlijst in over zonne- en windenergie in Wijchen.
Iedereen kon zijn zorgen uiten en vragen stellen. Wij hebben in kaart gebracht wat inwoners en ondernemers belangrijk vinden als het gaat om het plaatsen van windmolens en de aanleg van zonneparken.
Hieronder vindt u de vragen die inwoners stelden en de daarbij behorende antwoorden.
Wat is de opdracht voor op te wekken energie, rekening houdend met bestaande zonneparken (in wording) en zonnedaken?
De gemeenteraden van de regio Arnhem-Nijmegen, provinciale staten Gelderland en het algemeen bestuur van de waterschappen hebben in 2021 afgesproken om tot 2030 1,62 Twh (Terra Watt Uur) op te wekken, waarbij zonne-energie en windenergie in balans zijn.
Daarnaast heeft de gemeenteraad van Wijchen in de Lokale Energie Strategie (LES) vastgesteld dat de gemeente in 2050 energieneutraal zal zijn. Dit houdt in dat we alleen energie van hernieuwbare bronnen gebruiken. Zoals zon, wind, en aardwarmte.
Komt er nog een gelegenheid om te reageren op de conceptvisie Zon en Wind?
Nee, het is aan de gemeenteraad om de Visie vast te stellen. Het concept wordt vooraf niet eerst gedeeld met inwoners of andere belanghebbenden. Op 23 mei 2024 kunnen bewoners zich tijdens een informatiemarkt wel laten informeren over de criteria die eerder zijn opgehaald bij inwoners en hoe die verwerkt zijn in de Visie Zon en Wind. Locatie en tijd waarop de informatiemarkt plaatsvindt vindt u op de gemeentepagina in de Wegwijs en in de social media van de gemeente.
Wanneer valt er een besluit over waar de windmolens en zonneparken komen?
De gemeenteraad heeft twee momenten waarop zij besluiten neemt over de Visie Zon & Wind. Het eerste beslismoment gaat over de criteria waaraan zonne- en windenergie moeten voldoen. Deze criteria zijn besproken met bewoners tijdens de digitale en fysieke bewonersavonden in april 2024. De raad neemt deze inbreng van bewoners mee in haar besluiten.
Aan de hand van de criteria in de Visie Zon & Wind maken we een keuze in welke gebieden windmolens kunnen komen en welke voorwaarden we daaraan stellen. Op het tweede beslismoment stelt de gemeenteraad de Visie vast. Dat gebeurt in ieder geval voor 2 juli 2024.
Wordt er rekening gehouden met de onderzoeken die nog lopen qua gezondheidsrisico’s?
De gemeente Wijchen houdt zich aan de landelijke regels en richtlijnen omtrent gezondheid.
Het opwekken van zonne- en windenergie kost ook energie. Moeten we niet ook in kaart brengen hoeveel energie het kost om zonne- en windenergie op te wekken? Of willen we alleen focussen op pure productie (en daarmee een duurzame energieverhaal op papier)?
Het klopt dat de productie van zonnepanelen en windmolens ook energie kost, en CO2 uitstoot. Maar dit is weinig vergeleken met energie uit fossiele bronnen. Na 6 maanden hebben windmolens hun uitstoot al terugverdient, bij zonnepanelen duurt dit ongeveer 2 tot 5 jaar. Ook wordt er aan gewerkt om de productie van zon en wind energie nog milieuvriendelijker te maken. Er is dus geen sprake van een papieren realiteit. De website van Milieu Centraal (Deze link gaat naar een externe website)heeft meer informatie over de duurzaamheid van zonne-energie (Deze link gaat naar een externe website) en windenergie (Deze link gaat naar een externe website).
Wat is de weging van criteria
Het is mogelijk dat sommige criteria zwaarder moeten wegen dan andere. De gemeenteraad besluit welke criteria het zwaarst gaan wegen.
In de kaart voor wind lijkt een afstand tot woningen gebruikt te zijn die erg klein lijkt: 250 meter?
Voor de geluidsgevoelige objecten houden we een afstand van 210 meter aan voor windturbines met een ashoogte van 120 m. Deze afstand komt overeen met een afstand die hoort bij een gemiddeld geluidsniveau van 47 dB. Dat staat ongeveer gelijk met het achtergrondgeluid in een rustig kantoor zonder luid gepraat, of met het geluid van matige regen dat tegen ramen en dak tikt.
In het planMER is in paragraaf 6.3.5 opgenomen hoe deze tot afstand is gekomen.
Waarom wordt er alleen over wind en zonne-energie gesproken en niet over kernenergie, energie uit de stroming van de Maas, e.d.
Kernenergie is misschien op de echt lange termijn (10+ jaren) beschikbaar. Voor nu wordt dat niet meegenomen. De Visie Zon en Wind gaat alleen over zonne- en windenergie, omdat de aanleiding van de Visie ligt in het planMER. Dit is een regionale studie die alle milieukundige belemmeringen voor zon- en windparken in kaart heeft gebracht. Vervolgens is in dit plan aangegeven welke gebieden eventueel geschikt zijn voor de opwek van zonne- en windenergie.
Hoeveel moet de gemeente opwekken met zonne- en windenergie?
Op dit moment zijn de volgende energieprojecten al gepland of uitgevoerd: zonnepark Bankhoef, zonnepark Kampbroek, windpark Bijsterhuizen en kleinschalige opwek. In de visie bepalen wij hoeveel daar nog bij moet en in welke periode.
Wordt er in de nieuwe Visie Zon en Wind rekening gehouden met dat wat al is gerealiseerd?
Ja, dat wordt meegenomen.
Wordt ook waardedaling woningen meegenomen?
Ja, dit wordt meegenomen. Hier zijn landelijke regels voor en vaak worden er ook extra afspraken met energie-projectontwikkelaars gemaakt. Het uitgangspunt van de landelijke regeling is dat inwoners het bevoegd gezag (de gemeente) kunnen vragen om zogenaamde nadeelcompensatie. Dit bedrag verhaalt de gemeente dan op de ontwikkelaar. Vaak worden er aanvullende afspraken met een energie-projectontwikkelaar gemaakt, zodat de ontwikkelaar meer vergoed dan wettelijk vereist.
Het gebied tussen Maas en Waal is laagvlieg oefengebied van defensie. In hoeverre is dit meegenomen / van invloed op plannen (wind)?
Ja, dit gebied (Militair laagvlieggebied GLV IX) wordt meegenomen in de nieuwe Visie. Bij het opstellen van het planMER is er ook aandacht voor dit gebied geweest. Ook voor de op te stellen Visie Zon en Wind gaat de gemeente in gesprek met defensie over dit gebied.
Wijchen heeft tot nu toe de Gedragscode Windenergie gehanteerd. Hoe worden de daarin vastgestelde criteria hier nu meegenomen?
De gedragscode is inmiddels geëvalueerd. Daar kwamen aanbevelingen uit voort voor de Visie Zon en Wind. Deze worden meegenomen bij het opstellen van deze nieuwe visie.
Is er een voorkeur voor zonnepanelen op bedrijfspanden in plaats van zonneweiden?
Ja, gebouwgebonden panelen hebben de voorkeur boven grondgebonden. Dit is terug te lezen in de Visie op zonne-energie (Deze link gaat naar een externe website).
Wat betekent het energiebeleid voor stiltegebieden, zoals bijvoorbeeld de eendenkooi in Batenburg?
In de Visie Zon en Wind wordt rekening gehouden met natuurgebieden, waaronder de eendenkooi. Deze is onderdeel van het Gelders Natuurnetwerk (GNN) en geldt als zachte belemmering. Een zachte belemmering is een hindernis die om nader onderzoek vraagt of aanleiding geeft om een (deel van een) gebied als minder kansrijk te beschouwen.
Hoe is de aangenomen raadsmotie met betrekking tot reeds bestaande overlast van de A50 meegenomen?
Alle beschikbare informatie wordt meegenomen, ook die van de situatie rond de A50.
Is het niet mogelijk om grote zonnevelden en windmolens te combineren?
Het heeft inderdaad voordelen om op één locatie zonnevelden en windmolens te combineren. Zon en wind hebben een tegenovergesteld opwerkprofiel. Als de zon schijnt waait het meestal niet veel en andersom. Dat maakt dat elektriciteitskabels efficiënter kunnen worden gebruikt en de locatie het hele jaar door stroom kan produceren. Helaas is het niet altijd mogelijk beiden in een gebied te combineren.
Overdag wek je veel stroom op, maar industrie en huishoudens verbruiken het ’s nachts (elektrische auto’s). Dan ben je alleen op papier duurzaam bezig.
Het is inderdaad belangrijk, ook gezien het elektriciteitsnetwerk, stroom zo veel mogelijk direct en het liefst ook dicht op de locatie te gebruiken. Daarom bouwen we ook aan een lokaal energiesysteem. Het is echter niet zo dat de opwek anders niet gebruikt kan worden. Onze stroom opwerk wordt aangevuld met elektriciteit uit fossiele brandstoffen. Hoe meer we duurzaam opwekken, hoe minder fossiele brandstoffen we nodig hebben.
De Wezelse Plas behoort tot het Gelders Landschap, maakt deel uit het Gelders Natuur Netwerk en is een ecologische verbindingszone. Wat betekent dat voor windmolens en zonnevelden?
De Wezelse Plas is inderdaad onderdeel van het Gelders Natuurnetwerk. In het onderzoek en de visie houden we rekening met de natuurgebieden in de gemeente Wijchen.
Leur is beschermd dorpsgezicht. Hoe kunnen de genoemde gebieden dan voorlopig door de provincie geschikt worden geacht voor plaatsing van windmolens?
In het regionale planMER is geen rekening gehouden met het beschermde dorpsgezicht Leur. In het onderzoek en de visie zal hier wel rekening mee gehouden worden.
Wat heeft de provincie nodig om tot een heroverweging te komen?
De provincie wil toe naar voldoende groene opwek, waarbij zonne- en windenergie in evenwicht zijn. De gemeente Wijchen moet daarin haar bijdrage leveren. De gemeente bepaalt wel zelf welke plekken zij geschikt vindt om windmolens of zonneparken te plaatsen. De provincie gaat alleen over het al ingediende initiatief A50.
In hoeverre is de visie afhankelijk van de samenstelling van de gemeenteraad?
Het opstellen van de Visie Zon en Wind is een onafhankelijk proces. Dat betekent dat we kijken naar alle mogelijke oplossingen, met randvoorwaarden en criteria. Het college van B&W legt het onafhankelijke rapport met alle informatie voor aan de gemeenteraad. De gemeenteraad bepaalt vervolgens uiteindelijk welke keuzes er gemaakt gaan worden. Daartoe stemt de raad twee keer over de visie: in mei om de criteria vast te stellen en in juni om de volledige visie vast te stellen.
Ik begrijp dat nog niet helemaal duidelijk is hoeveel windmolens er ongeveer nodig zijn in de gemeente Wijchen? Over welke aantallen gaat het?
Op dit moment zijn de volgende energieprojecten al gepland of uitgevoerd: zonnepark Bankhoef, zonnepark Kampbroek, windpark Bijsterhuizen en kleinschalige opwek. In de visie bepalen wij hoeveel daar nog bij moet en in welke periode.
Hoe zwaar wegen de criteria die leefbaarheidsgroepen aangeven?
Leefbaarheidsgroepen vertegenwoordigen een grotere groep inwoners. In het participatieproces is echter iedere stem gelijk. De gemeenteraad bepaalt uiteindelijk welke criteria het zwaarst wegen.
Waarom kiezen we niet één plek in de RES-regio (Regionale Energie Strategie) waar windmolens en zonnevelden samen zijn ondergebracht?
De overweging om alles op één plek onder te brengen is natuurlijk meegenomen in ons onderzoek. Je zou immers denken dat er dan slechts een beperkte groep mensen/natuur/bezoekers last van zou hebben. Probleem is dat voor zo’n centrale locatie een bijzonder groot stuk grondgebied nodig zou zijn waar weinig mensen wonen en wat lage natuurwaarden heeft. Helaas is een dergelijk gebied niet gevonden in de regio.