Asielzoekerscentrum

Waarom een azc in Wijchen?

De gemeenten Wijchen en Druten bieden samen locaties aan voor de opvang van vluchtelingen. Door een evenwichtige samenwerking kunnen wij zorgen voor een goede opvang van de verschillende doelgroepen. In Wijchen komt een asielzoekerscentrum voor 300 mensen aan de Teersdijk. Druten zorgt voor tijdelijke crisisnoodopvang voor 100 asielzoekers én voor woonruimte voor extra statushouders.

Het azc komt in de gemeente Wijchen omdat wij een locatie hebben die voldoet aan alle eisen. Omdat Wijchen ruim twee keer zo groot is als Druten, neemt Wijchen de verantwoordelijkheid voor een azc. We hebben gekozen voor 1 azc in Wijchen (in plaats van twee kleinere in beide gemeenten), omdat het COA het volledige beheer op zicht neemt vanaf een aantal van 300 personen. Ook vraagt één azc minder van onze samenwerkingspartners. Denk aan onderwijs, zorg en politie.

De asielzoekerscentra zitten overvol. Wij willen graag onze verantwoordelijkheid nemen. We willen bijdragen aan een betere opvang van asielzoekers in ons land. Buiten slapen zoals afgelopen zomer in Ter Apel moeten we echt voorkomen. Volgens de Spreidingswet moet elke gemeente onderdak bieden aan asielzoekers. Wij willen zelf de regie houden. Daarom hebben we deze locaties aangeboden bij het Centraal Orgaan opvang asielzoekers (COA).

Vluchtelingen, asielzoekers, statushouders, noodopvang, azc's - wat is wat?

Vluchtelingen zijn mensen die, bijvoorbeeld door oorlog in hun land, vrezen voor hun leven en asiel aanvragen in ons land.

Vluchtelingen die asiel aanvragen heten asielzoekers. Zij worden tijdens de behandeling van hun asielaanvraag opgevangen in asielzoekerscentra (azc’s). Zodra zij een verblijfstatus krijgen in Nederland, worden ze statushouders genoemd. Vanaf dat moment hebben ze ook recht op een woning in Nederland.

Het COA heeft te weinig opvangplekken, omdat de instroom van asielzoekers nu erg hoog is. En omdat te weinig statushouders kunnen verhuizen van de azc’s naar woningen door de krapte op de woningmarkt. Om aan de wettelijke taak te kunnen voldoen om asielzoekers op te kunnen vangen, worden er naast de azc’s extra opvanglocaties ingericht: de tijdelijke noodopvang. Daarnaast is er de crisisnoodopvang. Dit is kortdurende opvang van asielzoekers in accommodaties die het Rijk normaal inzet voor burgeropvang bij incidenten, rampen of crises. Denk aan sporthallen of tentenkampen.

Wat is het COA?

Het Centraal Orgaan opvang asielzoekers (COA) zorgt voor de opvang van asielzoekers in Nederland tijdens de asielprocedure. Dit houdt in dat het COA zorgt voor huisvesting vanaf het moment dat de asielzoeker asiel aanvraagt in Nederland, tot aan het moment dat de asielzoeker Nederland moet verlaten of een verblijfsvergunning krijgt. Bezoek voor meer informatie de website van het COA (Deze link gaat naar een externe website). Het COA is straks verantwoordelijk voor het beheer van het azc aan de Teersdijk.

Zijn er geen andere locaties beschikbaar voor vluchtelingen?

De asielzoekerscentra zitten overvol. Dit komt doordat er meer asielzoekers naar Nederland komen. De belangrijkste reden is echter het grote woningtekort in Nederland. Hierdoor zitten er ruim 12.000 statushouders (mensen met een verblijfsvergunning) in reguliere asielzoekerscentra, die eigenlijk al moeten uitstromen naar woningen in gemeenten. Maar die zijn er niet of onvoldoende. Daarom is het COA druk bezig met het zoeken naar nieuwe opvanglocaties.

Wanneer kunnen de eerste bewoners komen?

Als alles volgens planning verloopt, verwachten we dat het azc in 2025 open kan zijn. Als er meer over de planning bekend is, leest u dat hier.

Hoeveel mensen kunnen er terecht?

Er kunnen 300 asielzoekers terecht.

Hoe lang blijft het azc?

In het voorjaar van 2023 gaven we aan dat het azc in elk geval vijf jaar blijft, met een mogelijke verlenging van nog eens vijf jaar. Inmiddels zijn we een tijd verder, en komen we op het punt dat we de afspraken met het COA gaan vastleggen. Het college van burgemeester en wethouders stelde in juni 2024 aan de gemeenteraad voor om het azc tien jaar in gebruik te laten. Dit om meer continuïteit te bieden. Het sluiten en openen van verschillende opvanglocaties in het land zorgt namelijk voor veel onrust. Ook kunnen we zo een opvang realiseren die kwalitatief beter aansluit bij de omgeving. De gemeenteraad neemt hier in september een besluit over.

We blijven in gesprek in een omwonendenoverleg. We evalueren elk jaar met de omgeving en netwerkpartners. En we voeren na vijf jaar een uitgebreide evaluatie uit. Dit alles is gericht op het zo nodig verbeteren van de leefbaarheid en veiligheid. Na 10 jaar verdwijnt het gebouw. Dan herstellen we het perceel in de oorspronkelijke staat: als weiland.

Wie gaat het azc bouwen?

Welke aannemer het azc gaat bouwen, weten we nog niet. Het college van burgemeester en wethouders wil het COA ondersteunen bij de voorbereidingen. Het COA heeft het druk, en in Wijchen hebben we ervaring op gedaan met de bouw van flexwoningen. Daarom wil het college met het COA afspreken dat de gemeente opdracht gaat geven om het azc te bouwen. Het COA gaat het gebouw dan van de gemeente huren. Alle kosten die wij als gemeente maken, krijgen we terug via de huur die het COA aan ons betaalt. Dat geldt ook voor de personele kosten. Het azc kost de gemeente dus niets.

Voor deze constructie moeten we eerst een investering doen, waarna we het geld van het COA terugkrijgen. Hier moet de gemeenteraad een besluit over nemen. Dit gebeurt in september.

Heeft gemeente Wijchen ervaring met de opvang van vluchtelingen?

Ja. We vangen sinds mei 2022 Oekraïense vluchtelingen op in Wijchen. In eerste instantie in het oude gemeentekantoor aan de Kasteellaan in Wijchen. Inmiddels zijn zij verhuisd naar de flexwoningen aan de Oude Klapstraat. Ook hebben we eerder in Wijchen-West een azc gehad met 350 vluchtelingen.

Om welke mensen gaat het?

Het gaat om mensen van diverse leeftijden en nationaliteiten; volwassenen, kinderen en gezinnen die asiel aanvragen in Nederland. De samenstelling van deze groep verandert doorlopend.

Hoe wordt de veiligheid rond de locatie geregeld?

Het COA is verantwoordelijk voor de veiligheid op al haar locaties. Dit doet de organisatie in samenwerking met de beveiligingsorganisatie Trigion. Tussen 8.00 uur en 22.00 uur zijn er medewerkers van het COA op de locatie aanwezig. Daarnaast zijn er 24 uur per dag, 7 dagen in de week beveiligers op de locatie. Er is regelmatig contact tussen het COA, de politie en de gemeente. De burgemeester is verantwoordelijk voor de openbare orde en veiligheid in de gemeente. De vluchtelingen krijgen begeleiding en voorlichting over onderwerpen zoals veiligheid maar ook omgangsvormen in Nederland.

Wat doen de bewoners overdag?

De mensen die in de opvang verblijven, hebben dezelfde rechten en plichten als ieder ander in Nederland als het aan komt op bewegingsvrijheid. Ze mogen zich dus vrij bewegen in de gemeente. Het COA kent huisregels, bewoners krijgen deze in hun eigen taal uitgereikt. En ze krijgen uitleg over rechten, plichten en omgangsvormen in Nederland. De mensen zijn zelf verantwoordelijk voor het bijhouden van hun eigen leefomgeving. Leerplichtige kinderen volgen onderwijs.
Daarnaast hebben volwassenen gesprekken met onder meer de Immigratie- en Naturalisatiedienst (IND) en VluchtelingenWerk. Ze bereiden zich met programma’s en/of vrijwilligerswerk voor op hun toekomst. Dat kan zowel op als buiten de locatie zijn. Met organisaties en partijen in de omgeving zoeken we naar een zinvolle tijds- en dagbesteding. Asielzoekers mogen ook werken.

Kan ik ook helpen bij de opvang?

In opvanglocaties voor vluchtelingen zijn veel vrijwilligers actief. Ook buiten opvanglocaties zetten mensen zich belangeloos in voor vluchtelingen. Met eigen initiatieven of vanuit organisaties en bedrijven. Daar is het COA erg blij mee. In sommige gevallen zijn ook spullen welkom. Hoe wij dit zullen coördineren, komt op een later moment op deze website te staan.

Hoe zit het met de kosten?

Gemeenten krijgen van het Rijk de kosten voor de opvang van statushouders en asielzoekers gecompenseerd.

Hoe zit het met de vergunning?

De plannen worden eerst verder uitgewerkt. De omgevingsvergunning is nog niet aangevraagd. Deze komt ter inzage te liggen. Zoals bij elk ander bouwplan, kunnen belanghebbenden hierop reageren met een bezwaarschrift of zienswijze. Deze reacties wegen we mee bij het definitieve besluit over de vergunning.

Komen er geen internationale werknemers?

Nee. Dit plan is aangepast. In het oorspronkelijke plan was de gemeente van plan om samen te werken met een projectontwikkelaar. Deze zou het gebouw na 5 of 10 jaar gebruiken voor de huisvesting van internationale werknemers. Bij de uitwerking van de plannen is gebleken dat deze combinatie toch niet wenselijk is.

Is er ook aandacht voor de verkeersveiligheid?

Meerdere omwonenden hebben hun zorgen uitgesproken over de verkeersveiligheid rondom de toekomstige azc-locatie. Onder andere voor de schoolroute naar Nijmegen. Denk aan een veilige oversteekplaats voor fietsers en voetgangers. Hier hebben we zeker aandacht voor. Bij de verdere uitwerking van de plannen kijken verkeerskundigen mee naar de beste oplossing voor deze locatie.

Gaan de kinderen van de vluchtelingen straks in Wijchen naar school?

Alle kinderen in Nederland hebben recht op onderwijs. Ook kinderen van asielzoekers gaan zo snel mogelijk naar school. In ieder geval binnen 3 maanden nadat ze in Nederland zijn aangekomen. Gemeenten zorgen voor het onderwijs aan leerplichtige kinderen. We maken nog afspraken met het COA en de scholen over hoe dit er in Wijchen uit komt te zien.

Mogen de bewoners van het AZC ook aan het werk? Hoe kan het bedrijfsleven met hen in contact komen?

De bewoners van het azc mogen altijd vrijwilligerswerk verrichten. De organisatie waarvoor de asielzoeker vrijwilligerswerk gaat doen, vraagt een vrijwilligersverklaring aan bij het UWV. Voor betaald werk gelden wettelijke bepalingen. Wanneer de asielaanvraag minimaal 6 maanden in behandeling is, mag een asielzoeker in Nederland werken. Hiervoor moet de werkgever een tewerkstellingsvergunning (TWV) voor de asielzoeker aanvragen bij het Uitvoeringsinstituut Werknemersverzekeringen (UWV). Dit geldt ook voor de asielzoeker zelf als deze na 6 maanden als zelfstandig ondernemer wil starten.
Meer informatie hierover leest u op de website van de Rijksoverheid (Deze link gaat naar een externe website).

Ondernemers die een mogelijk aanbod hebben kunnen dit melden bij de locatiemanager. Zodra deze is aangesteld, leest u dat hier.
Meer informatie vindt u op de website van het COA (Deze link gaat naar een externe website).

Waar kan ik terecht voor meer informatie?

Op de website van het COA staat veel informatie. Lees bijvoorbeeld maar eens:

• Website COA: asielopvang in de buurt (Deze link gaat naar een externe website)
• Website COA: dagelijkse activiteiten (Deze link gaat naar een externe website)
• Website COA: hoe werkt asiel in Nederland (Deze link gaat naar een externe website)
• Website COA: feiten en fabels (Deze link gaat naar een externe website)

U kunt ook contact met ons opnemen via asiel@wijchen.nl.

Wilt u op de hoogte blijven? Geef uw e-mailadres dan door via asiel@wijchen.nl. Wij sturen u dan een e-mail rondom belangrijke ontwikkelingen.