Verlichting

Waarom wil de gemeente de openbare verlichting aanpassen?

Daar zijn meerdere redenen voor. In 2050 wil de gemeente, net als alle andere gemeenten in Nederland, klimaatneutraal zijn. Dat betekent dat we de opwarming van de aarde niet erger maken met alles wat we doen. Om de openbare verlichting te laten branden is veel elektriciteit nodig. Dat zorgt voor uitstoot van broeikasgassen en dat willen we voorkomen. Bovendien kost energie veel geld. De inwoners betalen daarvoor samen alle kosten. Het is dus verstandig om de kosten zo laag mogelijk te houden.
Op veel plaatsen in de gemeente is de verlichting verouderd en toe aan vervanging. Ongeveer 1/3 deel van alle lichtmasten is inmiddels voorzien van LED-verlichting. Dat betekent dat 2/3 deel nog duurzaam moet worden gemaakt. Minder verlichting in de avonduren is bovendien beter voor de flora en fauna en gaat lichtvervuiling tegen.

De gemeente wil dat het donker is waar mogelijk en licht waar nodig. Betekent dit dat straks bijna alle verlichting uit is?

Waar in verband met verkeersveiligheid verlichting nodig is, blijft verlichting aan. Dat gebeurt bijvoorbeeld op drukke, doorgaande wegen en op hoofdfietsroutes. Op plekken waar op bepaalde tijden verlichting nodig is, worden bewegingssensoren geplaatst. Dat geldt bijvoorbeeld voor hondenuitlaatplaatsen. Dan is er alleen licht op momenten dat iemand gebruik maakt van de ruimte. Veel plekken worden niet meer verlicht, bijvoorbeeld natuurgebieden en bossen. We gaan ook uitzoeken of het mogelijk is om het licht laat in de nacht minder fel te maken.

Hoeveel lichtmasten heeft Wijchen eigenlijk?

In het hele gebied van de gemeente Wijchen staan 10.000 lichtmasten, met 10.500 armaturen.

Hoe bepaalt de gemeente welke lichtmasten aan of uit moeten?

De gemeente heeft uitgangspunten opgesteld voor openbare verlichting. Verkeersveiligheid, verkeersdoorstroming, sociale veiligheid, terugdringen van energieverbruik en bescherming van flora en fauna zijn daarin belangrijk. Aan de hand van deze criteria maakt de gemeente een richtlijn voor verschillende soorten gebieden zoals woonwijken, natuurgebieden, hoofdwegen, buitengebied, etc. Daarin staat per type gebied hoe de openbare verlichting eruit komt te zien. Voorbeelden hiervan zijn hoe dicht de masten bij elkaar komen te staan, wat het lichtniveau wordt en wat voor type armaturen er gebruikt worden. uitgaat. Dit plan stemmen we af met inwoners en leefbaarheidsgroepen. We geven vooraf duidelijk aan waarover meebeslist kan worden en waarover niet.

Wanneer wordt in mijn wijk of dorp de verlichting aangepast?

De openbare verlichting moet eind 2030 helemaal aangepast zijn volgens het nieuwe verlichtingsplan. Dat gebeurt steeds per straat, wijk of dorpskern. Wanneer de verlichting in uw omgeving wordt gemoderniseerd, krijgt u daarover bericht van de gemeente. Er is nog niet bepaald in welke volgorde we werken.

Wat kan ik doen als ik het niet eens ben met de nieuwe verlichting van mijn straat?

U kunt het ons laten weten als u vragen heeft over de verlichting in uw straat of wanneer u graag iets veranderd wilt hebben. Met name tijdens de participatiemomenten is er mogelijkheid tot meebeslissen. Daarna voeren we uit wat we bedacht hebben. Dat betekent niet altijd dat we aan uw wensen kunnen voldoen. We volgen bij de invoering van de nieuwe verlichting het Openbare Verlichtingsplan ‘Donker waar mogelijk, licht waar nodig.’ Dit is door de gemeenteraad vastgesteld. We wegen de wensen van inwoners natuurlijk mee, maar het algemeen belang is daarin leidend. Wanneer een lantaarnpaal midden voor uw inrit komt te staan, dan gaat er iets mis. In zo’n geval gaan we hierover uiteraard met u in gesprek.

Hoe zit het met de verkeersveiligheid, als er zoveel lichten uit gaan?

Verkeersveiligheid en sociale veiligheid blijven het uitgangspunt. Verlichting is daarbij van belang. Voor het borgen van verkeersveiligheid zijn er echter ook heel veel andere manieren. Dat kan bijvoorbeeld door het wegdek een lichtere kleur te geven, met reflecterende belijning, witte kantmarkering, kattenogen (kleine weerkaatsende markeringen in het wegdek), schrikhekken (rood-witte hekken die wijzen op een situatie op de weg) of bermpaaltjes. Waar verlichting nodig is, blijft deze gehandhaafd. Het kan wel zijn dat er minder licht brandt dan voorheen, alleen op momenten dat het nodig is.

Op de openbare verlichting komt een telemanagementsysteem. Wat is dat?

Met een telemanagementsysteem of TMS kan de gemeente de openbare verlichting op afstand aansturen. Licht kan sterker of minder sterk worden aangezet. Met bewegingssensoren brandt verlichting alleen op momenten dat dit nodig is. Ook kan de gemeente het zien als er ergens iets kapot is. We passen alleen TMS toe op plaatsen waar dat echt meerwaarde biedt. Bijvoorbeeld op een hoofdweg, waar we de verlichting sterker willen laten branden bij een calamiteit.

Wat staat er in de wet over openbare verlichting?

Er is in Nederland geen wettelijke verplichting tot het plaatsen van openbare verlichting. De gemeente heeft wel een zorgplicht. Als ergens een lantaarnpaal staat, dan moeten we die goed onderhouden. Er bestaat wel een richtlijn Openbare Verlichting. Die geeft adviezen, maar de gemeente is vrij om daarvan af te wijken. Gemeente Wijchen heeft ervoor gekozen de richtlijnen los te laten. Daarmee kunnen namelijk de doelstellingen in het openbare verlichtingsplan niet worden behaald. We vinden het wel heel erg belangrijk dat u zich veilig voelt in uw wijk. Daarover gaan we met u in gesprek.

Pilot - Hof van Hagevoort, Saltshof en Veenhof

Om ervoor te zorgen dat we de openbare verlichting op de juiste manier aanpassen, is begin 2024 een proef gedaan in de wijken Woezik, Hof van Hagevoort, Saltshof en Veenhof. Er zijn tests uitgevoerd met het aan- en uitzetten van lantaarnpalen. Zo is een lichtplan ontstaan voor deze wijken. Inwoners zijn over de proef geïnformeerd met brieven op hun adres. Om te voorkomen dat inwoners tijdens de proefperiode zouden denken dat een lantaarnpaal kapot was, kreeg iedere lantaarnpaal een sticker. Daarop stond dat de lamp niet kapot was, maar bewust uit was gedaan.

Verlichting voorlopig weer aan

De gemeenteraad heeft in oktober 2024 opgeroepen om de verlichting in de wijken Veenhof en Saltshof voorlopig weer aan te zetten. In overleg met de bewonersvereniging van Hof van Hagevoort blijven daar de lichten uit.

Ervaringsstraten

Sinds 10 oktober 2024 heeft de gemeente straten ingericht als zogenaamde ‘ervaringsstraat’. Het gaat om de Woeziksestraat, de Heuvelstraat, de 21e, 22e en de 32e Saltshof. In deze straten is de verlichting aangepast volgens het nieuwe plan. De ervaringsstraten blijven. De lantaarnpalen zijn daar dus niet tijdelijk allemaal weer aangezet.

Beoordeling pilot

Een extern bureau, dat veel weet over verlichting, heeft onderzoek gedaan naar de pilot in de wijken Woezik, Hof van Hagevoort, Saltshof en Veenhof. Ook hebben zij gekeken naar een plan dat is ingediend door de Leefbaarheidsgroep Woezik. De uitkomsten van het onderzoek zijn op 16 april 2025 met de gemeenteraad gedeeld. Er is nu ook een plan gemaakt voor de volgende stappen.

Meer informatie hierover is te lezen in de informatiebrief (Deze link gaat naar een externe website) die naar de gemeenteraad gestuurd is.

Hoe gaat het verder?

Er is een nieuw stappenplan opgesteld. Het vernieuwde verlichtingsplan voert de gemeente niet in 1 keer overal tegelijkertijd uit. Dit gebeurt per wijk of dorp aan de hand van een lichtplan.

We verdelen de gemeente in verschillende soorten gebieden. Denk aan woonwijken, verkeerswegen, buitengebied. Per soort gebied bekijkt de gemeente hoe zij denkt dat de verlichting eruit kan komen te zien. We richten nieuwe ervaringsgebieden in, zodat inwoners verschillende verlichtingssituaties kunnen beleven. Inwoners kunnen vervolgens reageren op de plannen en hun ervaring. Mede op basis van de reacties, komen er richtlijnen voor de openbare verlichting. Pas daarna past de gemeente per wijk de verlichting aan.

Heeft u vragen?

Als u vragen heeft, stuur dan een e-mail naar verlichting@drutenwijchen.nl